దశమ స్కంధః - పూర్వార్థః : త్రయోదశోఽధ్యాయః - 13
10(1)-13-1
శ్రీశుక ఉవాచ
సాధు పృష్టం మహాభాగ త్వయా భాగవతోత్తమ .
యన్నూతనయసీశస్య శృణ్వన్నపి కథాం ముహుః
10(1)-13-2
సతామయం సారభృతాం నిసర్గో
యదర్థవాణీశ్రుతిచేతసామపి .
ప్రతిక్షణం నవ్యవదచ్యుతస్య యత్స్త్రియా
విటానామివ సాధువార్తా
10(1)-13-3
శృణుష్వావహితో రాజన్నపి గుహ్యం వదామి తే .
బ్రూయుః స్నిగ్ధస్య శిష్యస్య గురవో గుహ్యమప్యుత
10(1)-13-4
తథాఘవదనాన్మృత్యో రక్షిత్వా వత్సపాలకాన్ .
సరిత్పులినమానీయ భగవానిదమబ్రవీత్
10(1)-13-5
అహోఽతిరమ్యం పులినం వయస్యాః
స్వకేలిసంపన్మృదులాచ్ఛవాలుకం .
స్ఫుటత్సరోగంధహృతాలిపత్రిక-
ధ్వనిప్రతిధ్వానలసద్ద్రుమాకులం
10(1)-13-6
అత్ర భోక్తవ్యమస్మాభిర్దివా రూఢం క్షుధార్దితాః .
వత్సాః సమీపేఽపః పీత్వా చరంతు శనకైస్తృణం
10(1)-13-7
తథేతి పాయయిత్వార్భా వత్సానారుధ్య శాద్వలే .
ముక్త్వా శిక్యాని బుభుజుః సమం భగవతా ముదా
10(1)-13-8
కృష్ణస్య విష్వక్పురురాజిమండలై-
రభ్యాననాః ఫుల్లదృశో వ్రజార్భకాః .
సహోపవిష్టా విపినే విరేజుశ్ఛదా
యథాంభోరుహకర్ణికాయాః
10(1)-13-9
కేచిత్పుష్పైర్దలైః కేచిత్పల్లవైరంకురైః ఫలైః .
శిగ్భిస్త్వగ్భిర్దృషద్భిశ్చ బుభుజుః కృతభాజనాః
10(1)-13-10
సర్వే మిథో దర్శయంతః స్వస్వభోజ్యరుచిం పృథక్ .
హసంతో హాసయంతశ్చాభ్యవజహ్రుః సహేశ్వరాః
10(1)-13-11
బిభ్రద్వేణుం జఠరపటయోః శృంగవేత్రే చ కక్షే
వామే పాణౌ మసృణకవలం తత్ఫలాన్యంగులీషు .
తిష్ఠన్మధ్యే స్వపరిసుహృదో హాసయన్ నర్మభిః స్వైః
స్వర్గే లోకే మిషతి బుభుజే యజ్ఞభుగ్బాలకేలిః
10(1)-13-12
భారతైవం వత్సపేషు భుంజానేష్వచ్యుతాత్మసు .
వత్సాస్త్వంతర్వనే దూరం వివిశుస్తృణలోభితాః
10(1)-13-13
తాన్ దృష్ట్వా భయసంత్రస్తానూచే కృష్ణోఽస్య భీభయం .
మిత్రాణ్యాశాన్మా విరమతేహానేష్యే వత్సకానహం
10(1)-13-14
ఇత్యుక్త్వాద్రిదరీకుంజగహ్వరేష్వాత్మవత్సకాన్ .
విచిన్వన్ భగవాన్ కృష్ణః సపాణికవలో యయౌ
10(1)-13-15
అంభోజన్మజనిస్తదంతరగతో మాయార్భకస్యేశితుః
ద్రష్టుం మంజు మహిత్వమన్యదపి తద్వత్సానితో వత్సపాన్ .
నీత్వాన్యత్ర కురూద్వహాంతరదధాత్ఖేఽవస్థితో యః పురా
దృష్ట్వాఘాసురమోక్షణం ప్రభవతః ప్రాప్తః పరం విస్మయం
10(1)-13-16
తతో వత్సానదృష్ట్వైత్య పులినేఽపి చ వత్సపాన్ .
ఉభావపి వనే కృష్ణో విచికాయ సమంతతః
10(1)-13-17
క్వాప్యదృష్ట్వాంతర్విపినే వత్సాన్ పాలాంశ్చ విశ్వవిత్ .
సర్వం విధికృతం కృష్ణః సహసావజగామ హ
10(1)-13-18
తతః కృష్ణో ముదం కర్తుం తన్మాతౄణాం చ కస్య చ .
ఉభయాయితమాత్మానం చక్రే విశ్వకృదీశ్వరః
10(1)-13-19
యావద్వత్సపవత్సకాల్పకవపుర్యావత్కరాంఘ్ర్యాదికం
యావద్యష్టివిషాణవేణుదలశిగ్యావద్విభూషాంబరం .
యావచ్ఛీలగుణాభిధాకృతివయో యావద్విహారాదికం
సర్వం విష్ణుమయం గిరోఽఙ్గవదజః సర్వస్వరూపో బభౌ
10(1)-13-20
స్వయమాత్మాఽఽత్మగోవత్సాన్ ప్రతివార్యాత్మవత్సపైః .
క్రీడన్నాత్మవిహారైశ్చ సర్వాత్మా ప్రావిశద్వ్రజం
10(1)-13-21
తత్తద్వత్సాన్ పృథఙ్నీత్వా తత్తద్గోష్ఠే నివేశ్య సః .
తత్తదాత్మాభవద్రాజంస్తత్తత్సద్మ ప్రవిష్టవాన్
10(1)-13-22
తన్మాతరో వేణురవత్వరోత్థితా
ఉత్థాప్య దోర్భిః పరిరభ్య నిర్భరం .
స్నేహస్నుతస్తన్యపయఃసుధాసవం
మత్వా పరం బ్రహ్మ సుతానపాయయన్
10(1)-13-23
తతో నృపోన్మర్దనమజ్జలేపనా-
లంకారరక్షాతిలకాశనాదిభిః .
సంలాలితః స్వాచరితైః ప్రహర్షయన్
సాయం గతో యామయమేన మాధవః
10(1)-13-24
గావస్తతో గోష్ఠముపేత్య సత్వరం
హుంకారఘోషైః పరిహూతసంగతాన్ .
స్వకాన్స్వకాన్వత్సతరానపాయయ-
న్ముహుర్లిహంత్యః స్రవదౌధసం పయః
10(1)-13-25
గోగోపీనాం మాతృతాస్మిన్ సర్వా స్నేహర్ధికాం వినా .
పురోవదాస్వపి హరేస్తోకతా మాయయా వినా
10(1)-13-26
వ్రజౌకసాం స్వతోకేషు స్నేహవల్ల్యాబ్దమన్వహం .
శనైర్నిఃసీమ వవృధే యథా కృష్ణే త్వపూర్వవత్
10(1)-13-27
ఇత్థమాత్మాఽఽత్మనాఽఽత్మానం వత్సపాలమిషేణ సః .
పాలయన్ వత్సపో వర్షం చిక్రీడే వనగోష్ఠయోః
10(1)-13-28
ఏకదా చారయన్ వత్సాన్ సరామో వనమావిశత్ .
పంచషాసు త్రియామాసు హాయనాపూరణీష్వజః
10(1)-13-29
తతో విదూరాచ్చరతో గావో వత్సానుపవ్రజం .
గోవర్ధనాద్రిశిరసి చరంత్యో దదృశుస్తృణం
10(1)-13-30
దృష్ట్వాథ తత్స్నేహవశోఽస్మృతాత్మా
స గోవ్రజోఽత్యాత్మపదుర్గమార్గః .
ద్విపాత్కకుద్గ్రీవ ఉదాస్యపుచ్ఛో-
ఽగాద్ధుంకృతైరాస్రుపయా జవేన
10(1)-13-31
సమేత్య గావోఽధో వత్సాన్ వత్సవత్యోఽప్యపాయయన్ .
గిలంత్య ఇవ చాంగాని లిహంత్యః స్వౌధసం పయః
10(1)-13-32
గోపాస్తద్రోధనాయాసమౌఘ్యలజ్జోరుమన్యునా .
దుర్గాధ్వకృచ్ఛ్రతోఽభ్యేత్య గోవత్సైర్దదృశుః సుతాన్
10(1)-13-33
తదీక్షణోత్ప్రేమరసాప్లుతాశయా
జాతానురాగా గతమన్యవోఽర్భకాన్ .
ఉదుహ్య దోర్భిః పరిరభ్య మూర్ధని
ఘ్రాణైరవాపుః పరమాం ముదం తే
10(1)-13-34
తతః ప్రవయసో గోపాస్తోకాశ్లేషసునిర్వృతాః .
కృచ్ఛ్రాచ్ఛనైరపగతాస్తదనుస్మృత్యుదశ్రవః
10(1)-13-35
వ్రజస్య రామః ప్రేమర్ధేర్వీక్ష్యౌత్కంఠ్యమనుక్షణం .
ముక్తస్తనేష్వపత్యేష్వప్యహేతువిదచింతయత్
10(1)-13-36
కిమేతదద్భుతమివ వాసుదేవేఽఖిలాత్మని .
వ్రజస్య సాత్మనస్తోకేష్వపూర్వం ప్రేమ వర్ధతే
10(1)-13-37
కేయం వా కుత ఆయాతా దైవీ వా నార్యుతాసురీ .
ప్రాయో మాయాస్తు మే భర్తుర్నాన్యా మేఽపి విమోహినీ
10(1)-13-38
ఇతి సంచింత్య దాశార్హో వత్సాన్ సవయసానపి .
సర్వానాచష్ట వైకుంఠం చక్షుషా వయునేన సః
10(1)-13-39
నైతే సురేశా ఋషయో న చైతే
త్వమేవ భాసీశ భిదాశ్రయేఽపి .
సర్వం పృథక్త్వం నిగమాత్కథం వదేత్యుక్తేన
వృత్తం ప్రభుణా బలోఽవైత్
10(1)-13-40
తావదేత్యాత్మభూరాత్మమానేన త్రుట్యనేహసా .
పురోవదబ్దం క్రీడంతం దదృశే సకలం హరిం
10(1)-13-41
యావంతో గోకులే బాలాః సవత్సాః సర్వ ఏవ హి .
మాయాశయే శయానా మే నాద్యాపి పునరుత్థితాః
10(1)-13-42
ఇత ఏతేఽత్ర కుత్రత్యా మన్మాయామోహితేతరే .
తావంత ఏవ తత్రాబ్దం క్రీడంతో విష్ణునా సమం
10(1)-13-43
ఏవమేతేషు భేదేషు చిరం ధ్యాత్వా స ఆత్మభూః .
సత్యాః కే కతరే నేతి జ్ఞాతుం నేష్టే కథంచన
10(1)-13-44
ఏవం సమ్మోహయన్ విష్ణుం విమోహం విశ్వమోహనం .
స్వయైవ మాయయాజోఽపి స్వయమేవ విమోహితః
10(1)-13-45
తమ్యాం తమోవన్నైహారం ఖద్యోతార్చిరివాహని .
మహతీతరమాయైశ్యం నిహంత్యాత్మని యుంజతః
10(1)-13-46
తావత్సర్వే వత్సపాలాః పశ్యతోఽజస్య తత్క్షణాత్ .
వ్యదృశ్యంత ఘనశ్యామాః పీతకౌశేయవాససః
10(1)-13-47
చతుర్భుజాః శంఖచక్రగదారాజీవపాణయః .
కిరీటినః కుండలినో హారిణో వనమాలినః
10(1)-13-48
శ్రీవత్సాంగదదోరత్నకంబుకంకణపాణయః .
నూపురైః కటకైర్భాతాః కటిసూత్రాంగులీయకైః
10(1)-13-49
ఆంఘ్రిమస్తకమాపూర్ణాస్తులసీనవదామభిః .
కోమలైః సర్వగాత్రేషు భూరి పుణ్యవదర్పితైః
10(1)-13-50
చంద్రికావిశదస్మేరైః సారుణాపాంగవీక్షితైః .
స్వకార్థానామివ రజఃసత్త్వాభ్యాం స్రష్టృపాలకాః
10(1)-13-51
ఆత్మాదిస్తంబపర్యంతైర్మూర్తిమద్భిశ్చరాచరైః .
నృత్యగీతాద్యనేకార్హైః పృథక్పృథగుపాసితాః
10(1)-13-52
అణిమాద్యైర్మహిమభిరజాద్యాభిర్విభూతిభిః .
చతుర్వింశతిభిస్తత్త్వైః పరీతా మహదాదిభిః
10(1)-13-53
కాలస్వభావసంస్కారకామకర్మగుణాదిభిః .
స్వమహిధ్వస్తమహిభిర్మూర్తిమద్భిరుపాసితాః
10(1)-13-54
సత్యజ్ఞానానంతానందమాత్రైకరసమూర్తయః .
అస్పృష్టభూరిమాహాత్మ్యా అపి హ్యుపనిషద్దృశాం
10(1)-13-55
ఏవం సకృద్దదర్శాజః పరబ్రహ్మాత్మనోఽఖిలాన్ .
యస్య భాసా సర్వమిదం విభాతి సచరాచరం
10(1)-13-56
తతోఽతికుతుకోద్వృత్తస్తిమితైకాదశేంద్రియః .
తద్ధామ్నాభూదజస్తూష్ణీం పూర్దేవ్యంతీవ పుత్రికా
10(1)-13-57
ఇతీరేశేఽతర్క్యే నిజమహిమని స్వప్రమితికే
పరత్రాజాతోఽతన్నిరసనముఖబ్రహ్మకమితౌ .
అనీశేఽపి ద్రష్టుం కిమిదమితి వా ముహ్యతి సతి
చచ్ఛాదాజో జ్ఞాత్వా సపది పరమోఽజాజవనికాం
10(1)-13-58
తతోఽర్వాక్ప్రతిలబ్ధాక్షః కః పరేతవదుత్థితః .
కృచ్ఛ్రాదున్మీల్య వై దృష్టీరాచష్టేదం సహాత్మనా
10(1)-13-59
సపద్యేవాభితః పశ్యన్ దిశోఽపశ్యత్పురః స్థితం .
వృందావనం జనాజీవ్యద్రుమాకీర్ణం సమాప్రియం
10(1)-13-60
యత్ర నైసర్గదుర్వైరాః సహాసన్ నృమృగాదయః .
మిత్రాణీవాజితావాసద్రుతరుట్తర్షకాదికం
10(1)-13-61
తత్రోద్వహత్పశుపవంశశిశుత్వనాట్యం
బ్రహ్మాద్వయం పరమనంతమగాధబోధం .
వత్సాన్ సఖీనివ పురా పరితో విచిన్వ-
దేకం సపాణికవలం పరమేష్ఠ్యచష్ట
10(1)-13-62
దృష్ట్వా త్వరేణ నిజధోరణతోఽవతీర్య
పృథ్వ్యాం వపుః కనకదండమివాభిపాత్య .
స్పృష్ట్వా చతుర్ముకుటకోటిభిరంఘ్రియుగ్మం
నత్వా ముదశ్రుసుజలైరకృతాభిషేకం
10(1)-13-63
ఉత్థాయోత్థాయ కృష్ణస్య చిరస్య పాదయోః పతన్ .
ఆస్తే మహిత్వం ప్రాగ్దృష్టం స్మృత్వా స్మృత్వా పునః పునః
10(1)-13-64
శనైరథోత్థాయ విమృజ్య లోచనే
ముకుందముద్వీక్ష్య వినమ్రకంధరః .
కృతాంజలిః ప్రశ్రయవాన్ సమాహితః
సవేపథుర్గద్గదయైలతేలయా
10(1)-13-65
ఇతి శ్రీమద్భాగవతే మహాపురాణే పారమహంస్యాం సంహితాయాం
దశమస్కంధే పూర్వార్ధే త్రయోదశోఽధ్యాయః