పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

చతుర్థ స్కంధః : సప్తమోఽధ్యాయః - 7

4-7-1
మైత్రేయ ఉవాచ
ఇత్యజేనానునీతేన భవేన పరితుష్యతా .
అభ్యధాయి మహాబాహో ప్రహస్య శ్రూయతామితి

4-7-2
మహాదేవ ఉవాచ
నాఘం ప్రజేశ బాలానాం వర్ణయే నానుచింతయే .
దేవమాయాభిభూతానాం దండస్తత్ర ధృతో మయా

4-7-3
ప్రజాపతేర్దగ్ధశీర్ష్ణో భవత్వజముఖం శిరః .
మిత్రస్య చక్షుషేక్షేత భాగం స్వం బర్హిషో భగః

4-7-4
పూషా తు యజమానస్య దద్భిర్జక్షతు పిష్టభుక్ .
దేవాః ప్రకృతసర్వాంగా యే మ ఉచ్ఛేషణం దదుః

4-7-5
బాహుభ్యామశ్వినోః పూష్ణో హస్తాభ్యాం కృతబాహవః .
భవంత్వధ్వర్యవశ్చాన్యే బస్తశ్మశ్రుర్భృగుర్భవేత్

4-7-6
మైత్రేయ ఉవాచ
తదా సర్వాణి భూతాని శ్రుత్వా మీఢుష్టమోదితం .
పరితుష్టాత్మభిస్తాత సాధు సాధ్విత్యథాబ్రువన్

4-7-7
తతో మీఢ్వాంసమామంత్ర్య శునాసీరాః సహర్షిభిః .
భూయస్తద్దేవయజనం సమీఢ్వద్వేధసో యయుః

4-7-8
విధాయ కార్త్స్న్యేన చ తద్యదాహ భగవాన్ భవః .
సందధుః కస్య కాయేన సవనీయపశోః శిరః

4-7-9
సంధీయమానే శిరసి దక్షో రుద్రాభివీక్షితః .
సద్యః సుప్త ఇవోత్తస్థౌ దదృశే చాగ్రతో మృడం

4-7-10
తదా వృషధ్వజద్వేషకలిలాత్మా ప్రజాపతిః .
శివావలోకాదభవచ్ఛరద్ధ్రద ఇవామలః

4-7-11
భవస్తవాయ కృతధీర్నాశక్నోదనురాగతః .
ఔత్కంఠ్యాద్బాష్పకలయా సంపరేతాం సుతాం స్మరన్

4-7-12
కృచ్ఛ్రాత్సంస్తభ్య చ మనః ప్రేమవిహ్వలితః సుధీః .
శశంస నిర్వ్యలీకేన భావేనేశం ప్రజాపతిః

4-7-13
దక్ష ఉవాచ
భూయాననుగ్రహ అహో భవతా కృతో మే
దండస్త్వయా మయి భృతో యదపి ప్రలబ్ధః .
న బ్రహ్మబంధుషు చ వాం భగవన్నవజ్ఞా
తుభ్యం హరేశ్చ కుత ఏవ ధృతవ్రతేషు

4-7-14
విద్యాతపోవ్రతధరాన్ ముఖతః స్మ విప్రాన్
బ్రహ్మాత్మతత్త్వమవితుం ప్రథమం త్వమస్రాక్ .
తద్బ్రాహ్మణాన్ పరమ సర్వవిపత్సు పాసి
పాలః పశూనివ విభో ప్రగృహీతదండః

4-7-15
యోఽసౌ మయావిదితతత్త్వదృశా సభాయాం
క్షిప్తో దురుక్తివిశిఖైర్విగణయ్య తన్మాం .
అర్వాక్పతంతమర్హత్తమ నిందయాపాద్దృష్ట్యాఽఽర్ద్రయా
స భగవాన్ స్వకృతేన తుష్యేత్

4-7-16
మైత్రేయ ఉవాచ
క్షమాప్యైవం స మీఢ్వాంసం బ్రహ్మణా చానుమంత్రితః .
కర్మ సంతానయామాస సోపాధ్యాయర్త్విగాదిభిః

4-7-17
వైష్ణవం యజ్ఞసంతత్యై త్రికపాలం ద్విజోత్తమాః .
పురోడాశం నిరవపన్ వీరసంసర్గశుద్ధయే

4-7-18
అధ్వర్యుణాఽఽత్తహవిషా యజమానో విశాంపతే .
ధియా విశుద్ధయా దధ్యౌ తథా ప్రాదురభూద్ధరిః

4-7-19
తదా స్వప్రభయా తేషాం ద్యోతయంత్యా దిశో దశ .
ముష్ణంస్తేజ ఉపానీతస్తార్క్ష్యేణ స్తోత్రవాజినా

4-7-20
శ్యామో హిరణ్యరశనోఽర్కకిరీటజుష్టో
నీలాలకభ్రమరమండితకుండలాస్యః .
కంబ్వబ్జచక్రశరచాపగదాసిచర్మ-
వ్యగ్రైర్హిరణ్మయభుజైరివ కర్ణికారః

4-7-21
వక్షస్యధిశ్రితవధూర్వనమాల్యుదార-
హాసావలోకకలయా రమయంశ్చ విశ్వం .
పార్శ్వభ్రమద్వ్యజనచామరరాజహంసః
శ్వేతాతపత్రశశినోపరి రజ్యమానః

4-7-22
తముపాగతమాలక్ష్య సర్వే సురగణాదయః .
ప్రణేముః సహసోత్థాయ బ్రహ్మేంద్రత్ర్యక్షనాయకాః

4-7-23
తత్తేజసా హతరుచః సన్నజిహ్వాః ససాధ్వసాః .
మూర్ధ్నా ధృతాంజలిపుటా ఉపతస్థురధోక్షజం

4-7-24
అప్యర్వాగ్వృత్తయో యస్య మహి త్వాత్మభువాదయః .
యథామతి గృణంతి స్మ కృతానుగ్రహవిగ్రహం

4-7-25
దక్షో గృహీతార్హణసాదనోత్తమం
యజ్ఞేశ్వరం విశ్వసృజాం పరం గురుం .
సునందనందాద్యనుగైర్వృతం ముదా
గృణన్ ప్రపేదే ప్రయతః కృతాంజలిః

4-7-26
దక్ష ఉవాచ
శుద్ధం స్వధామ్న్యుపరతాఖిలబుద్ధ్యవస్థం
చిన్మాత్రమేకమభయం ప్రతిషిధ్య మాయాం .
తిష్ఠంస్తయైవ పురుషత్వముపేత్య తస్యామాస్తే
భవానపరిశుద్ధ ఇవాత్మతంత్రః

4-7-27
ఋత్విజ ఊచుః
తత్త్వం న తే వయమనంజన రుద్రశాపాత్
కర్మణ్యవగ్రహధియో భగవన్ విదామః .
ధర్మోపలక్షణమిదం త్రివృదధ్వరాఖ్యం
జ్ఞాతం యదర్థమధిదైవమదో వ్యవస్థాః

4-7-28
సదస్యా ఊచుః
ఉత్పత్త్యధ్వన్యశరణ ఉరుక్లేశదుర్గేఽన్తకోగ్ర-
వ్యాలాన్విష్టే విషయమృగతృష్ణాఽఽత్మగేహోరుభారః .
ద్వంద్వశ్వభ్రే ఖలమృగభయే శోకదావేఽజ్ఞసార్థః
పాదౌకస్తే శరణద కదా యాతి కామోపసృష్టః

4-7-29
రుద్ర ఉవాచ
తవ వరద వరాంఘ్రావాశిషేహాఖిలార్థే
హ్యపి మునిభిరసక్తైరాదరేణార్హణీయే .
యది రచితధియం మావిద్యలోకోఽపవిద్ధం
జపతి న గణయే తత్త్వత్పరానుగ్రహేణ

4-7-30
భృగురువాచ
యన్మాయయా గహనయాపహృతాత్మబోధా
బ్రహ్మాదయస్తనుభృతస్తమసి స్వపంతః .
నాత్మన్ శ్రితం తవ విదంత్యధునాపి తత్త్వం
సోఽయం ప్రసీదతు భవాన్ ప్రణతాత్మబంధుః

4-7-31
బ్రహ్మోవాచ
నైతత్స్వరూపం భవతోఽసౌ పదార్థ-
భేదగ్రహైః పురుషో యావదీక్షేత్ .
జ్ఞానస్య చార్థస్య గుణస్య చాశ్రయో
మాయామయాద్వ్యతిరిక్తో యతస్త్వం

4-7-32
ఇంద్ర ఉవాచ
ఇదమప్యచ్యుత విశ్వభావనం వపురానందకరం మనోదృశాం .
సురవిద్విట్క్షపణైరుదాయుధైర్భుజదండైరుపపన్నమష్టభిః

4-7-33
పత్న్య ఊచుః
యజ్ఞోఽయం తవ యజనాయ కేన సృష్టో
విధ్వస్తః పశుపతినాద్య దక్షకోపాత్ .
తం నస్త్వం శవశయనాభశాంతమేధం
యజ్ఞాత్మన్ నలినరుచా దృశా పునీహి

4-7-34
ఋషయ ఊచుః
అనన్వితం తే భగవన్ విచేష్టితం
యదాత్మనా చరసి హి కర్మ నాజ్యసే .
విభూతయే యత ఉపసేదురీశ్వరీం
న మన్యతే స్వయమనువర్తతీం భవాన్

4-7-35
సిద్ధా ఊచుః
అయం త్వత్కథామృష్టపీయూషనద్యాం
మనోవారణః క్లేశదావాగ్నిదగ్ధః .
తృషార్తోఽవగాఢో న సస్మార దావం
న నిష్క్రామతి బ్రహ్మసంపన్నవన్నః

4-7-36
యజమాన్యువాచ
స్వాగతం తే ప్రసీదేశ తుభ్యం నమః
శ్రీనివాస శ్రియా కాంతయా త్రాహి నః .
త్వామృతేఽధీశ నాంగైర్మఖః శోభతే
శీర్షహీనః కబంధో యథా పూరుషః

4-7-37
లోకపాలా ఊచుః
దృష్టః కిం నో దృగ్భిరసద్గ్రహైస్త్వం
ప్రత్యగ్ద్రష్టా దృశ్యతే యేన దృశ్యం .
మాయా హ్యేషా భవదీయా హి భూమన్
యస్త్వం షష్ఠః పంచభిర్భాసి భూతైః

4-7-38
యోగేశ్వరా ఊచుః
ప్రేయాన్న తేఽన్యోఽస్త్యముతస్త్వయి ప్రభో
విశ్వాత్మనీక్షేన్న పృథగ్య ఆత్మనః .
అథాపి భక్త్యేశ తయోపధావతా-
మనన్యవృత్త్యానుగృహాణ వత్సల

4-7-39
జగదుద్భవస్థితిలయేషు దైవతో
బహుభిద్యమాన గుణయాఽఽత్మమాయయా .
రచితాత్మభేదమతయే స్వసంస్థయా
వినివర్తితభ్రమగుణాత్మనే నమః

4-7-40
బ్రహ్మోవాచ
నమస్తే శ్రితసత్త్వాయ ధర్మాదీనాం చ సూతయే .
నిర్గుణాయ చ యత్కాష్ఠాం నాహం వేదాపరేఽపి చ

4-7-41
అగ్నిరువాచ
యత్తేజసాహం సుసమిద్ధతేజా
హవ్యం వహే స్వధ్వర ఆజ్యసిక్తం .
తం యజ్ఞియం పంచవిధం చ పంచభిః
స్విష్టం యజుర్భిః ప్రణతోఽస్మి యజ్ఞం

4-7-42
దేవా ఊచుః
పురా కల్పాపాయే స్వకృతముదరీకృత్య వికృతం
త్వమేవాద్యస్తస్మిన్ సలిల ఉరగేంద్రాధిశయనే .
పుమాన్ శేషే సిద్ధైర్హృది విమృశితాధ్యాత్మపదవిః
స ఏవాద్యాక్ష్ణోర్యః పథి చరసి భృత్యానవసి నః

4-7-43
గంధర్వా ఊచుః
అంశాంశాస్తే దేవ మరీచ్యాదయ ఏతే
బ్రహ్మేంద్రాద్యా దేవగణా రుద్రపురోగాః .
క్రీడాభాండం విశ్వమిదం యస్య విభూమన్
తస్మై నిత్యం నాథ నమస్తే కరవామ

4-7-44
విద్యాధరా ఊచుః
త్వన్మాయయార్థమభిపద్య కలేవరేఽస్మిన్
కృత్వా మమాహమితి దుర్మతిరుత్పథైః స్వైః .
క్షిప్తోఽప్యసద్విషయలాలస ఆత్మమోహం
యుష్మత్కథామృతనిషేవక ఉద్వ్యుదస్యేత్

4-7-45
బ్రాహ్మణా ఊచుః
త్వం క్రతుస్త్వం హవిస్త్వం హుతాశః స్వయం
త్వం హి మంత్రః సమిద్దర్భ పాత్రాణి చ .
త్వం సదస్యర్త్విజో దంపతీ దేవతా
అగ్నిహోత్రం స్వధా సోమ ఆజ్యం పశుః

4-7-46
త్వం పురా గాం రసాయా మహాసూకరో
దంష్ట్రయా పద్మినీం వారణేంద్రో యథా .
స్తూయమానో నదఀల్లీలయా యోగిభి-
ర్వ్యుజ్జహర్థ త్రయీగాత్ర యజ్ఞక్రతుః

4-7-47
స ప్రసీద త్వమస్మాకమాకాంక్షతాం
దర్శనం తే పరిభ్రష్టసత్కర్మణాం .
కీర్త్యమానే నృభిర్నామ్ని యజ్ఞేశ తే
యజ్ఞవిఘ్నాః క్షయం యాంతి తస్మై నమః

4-7-48
మైత్రేయ ఉవాచ
ఇతి దక్షః కవిర్యజ్ఞం భద్ర రుద్రాభిమర్శితం .
కీర్త్యమానే హృషీకేశే సన్నిన్యే యజ్ఞభావనే

4-7-49
భగవాన్ స్వేన భాగేన సర్వాత్మా సర్వభాగభుక్ .
దక్షం బభాష ఆభాష్య ప్రీయమాణ ఇవానఘ

4-7-50
శ్రీభగవానువాచ
అహం బ్రహ్మా చ శర్వశ్చ జగతః కారణం పరం .
ఆత్మేశ్వర ఉపద్రష్టా స్వయందృగవిశేషణః

4-7-51
ఆత్మమాయాం సమావిశ్య సోఽహం గుణమయీం ద్విజ .
సృజన్ రక్షన్ హరన్ విశ్వం దధ్రే సంజ్ఞాం క్రియోచితాం

4-7-52
తస్మిన్ బ్రహ్మణ్యద్వితీయే కేవలే పరమాత్మని .
బ్రహ్మరుద్రౌ చ భూతాని భేదేనాజ్ఞోఽనుపశ్యతి

4-7-53
యథా పుమాన్ న స్వాంగేషు శిరః పాణ్యాదిషు క్వచిత్ .
పారక్యబుద్ధిం కురుతే ఏవం భూతేషు మత్పరః

4-7-54
త్రయాణామేకభావానాం యో న పశ్యతి వై భిదాం .
సర్వభూతాత్మనాం బ్రహ్మన్ స శాంతిమధిగచ్ఛతి

4-7-55
మైత్రేయ ఉవాచ
ఏవం భగవతాఽఽదిష్టః ప్రజాపతిపతిర్హరిం .
అర్చిత్వా క్రతునా స్వేన దేవానుభయతోఽయజత్

4-7-56
రుద్రం చ స్వేన భాగేన హ్యుపాధావత్సమాహితః .
కర్మణోదవసానేన సోమపానితరానపి .
ఉదవస్య సహర్త్విగ్భిః సస్నావవభృథం తతః

4-7-57
తస్మా అప్యనుభావేన స్వేనైవావాప్తరాధసే .
ధర్మ ఏవ మతిం దత్త్వా త్రిదశాస్తే దివం యయుః

4-7-58
ఏవం దాక్షాయణీ హిత్వా సతీ పూర్వకలేవరం .
జజ్ఞే హిమవతః క్షేత్రే మేనాయామితి శుశ్రుమ

4-7-59
తమేవ దయితం భూయ ఆవృంక్తే పతిమంబికా .
అనన్యభావైకగతిం శక్తిః సుప్తేవ పూరుషం

4-7-60
ఏతద్భగవతః శంభోః కర్మ దక్షాధ్వరద్రుహః .
శ్రుతం భాగవతాచ్ఛిష్యాదుద్ధవాన్మే బృహస్పతేః

4-7-61
ఇదం పవిత్రం పరమీశచేష్టితం
యశస్యమాయుష్యమఘౌఘమర్షణం .
యో నిత్యదాఽఽకర్ణ్య నరోఽనుకీర్తయే-
ద్ధునోత్యఘం కౌరవ భక్తిభావతః

4-7-62
ఇతి శ్రీమద్భాగవతే మహాపురాణే పారమహంస్యాం సంహితాయాం
చతుర్థస్కంధే దక్షయజ్ఞసంధానం నామ సప్తమోఽధ్యాయః