చతుర్థ స్కంధః : ఏకవింశోఽధ్యాయః - 21
4-21-1
మైత్రేయ ఉవాచ
మౌక్తికైః కుసుమస్రగ్భిర్దుకూలైః స్వర్ణతోరణైః .
మహాసురభిభిర్ధూపైర్మండితం తత్ర తత్ర వై
4-21-2
చందనాగురుతోయార్ద్రరథ్యాచత్వరమార్గవత్ .
పుష్పాక్షతఫలైస్తోక్మైర్లాజైరర్చిర్భిరర్చితం
4-21-3
సవృందైః కదలీస్తంభైః పూగపోతైః పరిష్కృతం .
తరుపల్లవమాలాభిః సర్వతః సమలంకృతం
4-21-4
ప్రజాస్తం దీపబలిభిః సంభృతాశేషమంగలైః .
అభీయుర్మృష్టకన్యాశ్చ మృష్టకుండలమండితాః
4-21-5
శంఖదుందుభిఘోషేణ బ్రహ్మఘోషేణ చర్త్విజాం .
వివేశ భవనం వీరః స్తూయమానో గతస్మయః
4-21-6
పూజితః పూజయామాస తత్ర తత్ర మహాయశాః .
పౌరాంజానపదాంస్తాంస్తాన్ ప్రీతః ప్రియవరప్రదః
4-21-7
స ఏవమాదీన్యనవద్యచేష్టితః
కర్మాణి భూయాంసి మహాన్ మహత్తమః .
కుర్వన్ శశాసావనిమండలం యశః
స్ఫీతం నిధాయారురుహే పరం పదం
4-21-8
సూత ఉవాచ
తదాదిరాజస్య యశో విజృంభితం
గుణైరశేషైర్గుణవత్సభాజితం .
క్షత్తా మహాభాగవతః సదస్పతే
కౌషారవిం ప్రాహ గృణంతమర్చయన్
4-21-9
విదుర ఉవాచ
సోఽభిషిక్తః పృథుర్విప్రైర్లబ్ధాశేషసురార్హణః .
బిభ్రత్స వైష్ణవం తేజో బాహ్వోర్యాభ్యాం దుదోహ గాం
4-21-10
కో న్వస్య కీర్తిం న శృణోత్యభిజ్ఞో
యద్విక్రమోచ్ఛిష్టమశేషభూపాః .
లోకాః సపాలా ఉపజీవంతి కామ-
మద్యాపి తన్మే వద కర్మ శుద్ధం
4-21-11
మైత్రేయ ఉవాచ
గంగాయమునయోర్నద్యోరంతరా క్షేత్రమావసన్ .
ఆరబ్ధానేవ బుభుజే భోగాన్ పుణ్యజిహాసయా
4-21-12
సర్వత్రాస్ఖలితాదేశః సప్తద్వీపైకదండధృక్ .
అన్యత్ర బ్రాహ్మణకులాదన్యత్రాచ్యుతగోత్రతః
4-21-13
ఏకదాఽఽసీన్మహాసత్రదీక్షా తత్ర దివౌకసాం .
సమాజో బ్రహ్మర్షీణాం చ రాజర్షీణాం చ సత్తమ
4-21-14
తస్మిన్నర్హత్సు సర్వేషు స్వర్చితేషు యథార్హతః .
ఉత్థితః సదసో మధ్యే తారాణాముడురాడివ
4-21-15
ప్రాంశుః పీనాయతభుజో గౌరః కంజారుణేక్షణః .
సునాసః సుముఖః సౌమ్యః పీనాంసః సుద్విజస్మితః
4-21-16
వ్యూఢవక్షా బృహచ్ఛ్రోణిర్వలివల్గుదలోదరః .
ఆవర్తనాభిరోజస్వీ కాంచనోరురుదగ్రపాత్
4-21-17
సూక్ష్మవక్రాసితస్నిగ్ధమూర్ధజః కంబుకంధరః .
మహాధనే దుకూలాగ్ర్యే పరిధాయోపవీయ చ
4-21-18
వ్యంజితాశేషగాత్రశ్రీర్నియమే న్యస్తభూషణః .
కృష్ణాజినధరః శ్రీమాన్ కుశపాణిః కృతోచితః
4-21-19
శిశిరస్నిగ్ధతారాక్షః సమైక్షత సమంతతః .
ఊచివానిదముర్వీశః సదః సంహర్షయన్నివ
4-21-20
చారుచిత్రపదం శ్లక్ష్ణం మృష్టం గూఢమవిక్లవం .
సర్వేషాముపకారార్థం తదా అనువదన్నివ
4-21-21
రాజోవాచ
సభ్యాః శృణుత భద్రం వః సాధవో య ఇహాగతాః .
సత్సు జిజ్ఞాసుభిర్ధర్మమావేద్యం స్వమనీషితం
4-21-22
అహం దండధరో రాజా ప్రజానామిహ యోజితః .
రక్షితా వృత్తిదః స్వేషు సేతుషు స్థాపితా పృథక్
4-21-23
తస్య మే తదనుష్ఠానాద్యానాహుర్బ్రహ్మవాదినః .
లోకాః స్యుః కామసందోహా యస్య తుష్యతి దిష్టదృక్
4-21-24
య ఉద్ధరేత్కరం రాజా ప్రజా ధర్మేష్వశిక్షయన్ .
ప్రజానాం శమలం భుంక్తే భగం చ స్వం జహాతి సః
4-21-25
తత్ప్రజా భర్తృపిండార్థం స్వార్థమేవానసూయవః .
కురుతాధోక్షజధియస్తర్హి మేఽనుగ్రహః కృతః
4-21-26
యూయం తదనుమోదధ్వం పితృదేవర్షయోఽమలాః .
కర్తుః శాస్తురనుజ్ఞాతుస్తుల్యం యత్ప్రేత్య తత్ఫలం
4-21-27
అస్తి యజ్ఞపతిర్నామ కేషాంచిదర్హసత్తమాః .
ఇహాముత్ర చ లక్ష్యంతే జ్యోత్స్నావత్యః క్వచిద్భువః
4-21-28
మనోరుత్తానపాదస్య ధ్రువస్యాపి మహీపతేః .
ప్రియవ్రతస్య రాజర్షేరంగస్యాస్మత్పితుః పితుః
4-21-29
ఈదృశానామథాన్యేషామజస్య చ భవస్య చ .
ప్రహ్లాదస్య బలేశ్చాపి కృత్యమస్తి గదాభృతా
4-21-30
దౌహిత్రాదీన్ ఋతే మృత్యోః శోచ్యాన్ ధర్మవిమోహితాన్ .
వర్గస్వర్గాపవర్గాణాం ప్రాయేణైకాత్మ్యహేతునా
4-21-31
యత్పాదసేవాభిరుచిస్తపస్వినా-
మశేషజన్మోపచితం మలం ధియః .
సద్యః క్షిణోత్యన్వహమేధతీ సతీ
యథా పదాంగుష్ఠవినిఃసృతా సరిత్
4-21-32
వినిర్ధుతాశేషమనోమలః పుమా-
నసంగవిజ్ఞానవిశేషవీర్యవాన్ .
యదంఘ్రిమూలే కృతకేతనః పునర్న
సంసృతిం క్లేశవహాం ప్రపద్యతే
4-21-33
తమేవ యూయం భజతాత్మవృత్తిభి-
ర్మనోవచఃకాయగుణైః స్వకర్మభిః .
అమాయినః కామదుఘాంఘ్రిపంకజం
యథాధికారావసితార్థసిద్ధయః
4-21-34
అసావిహానేకగుణోఽగుణోఽధ్వరః
పృథగ్విధద్రవ్యగుణక్రియోక్తిభిః .
సంపద్యతేఽర్థాశయలింగనామభి-
ర్విశుద్ధవిజ్ఞానఘనః స్వరూపతః
4-21-35
ప్రధానకాలాశయధర్మసంగ్రహే
శరీర ఏష ప్రతిపద్య చేతనాం .
క్రియాఫలత్వేన విభుర్విభావ్యతే
యథానలో దారుషు తద్గుణాత్మకః
4-21-36
అహో మమామీ వితరంత్యనుగ్రహం
హరిం గురుం యజ్ఞభుజామధీశ్వరం .
స్వధర్మయోగేన యజంతి మామకా
నిరంతరం క్షోణితలే దృఢవ్రతాః
4-21-37
మా జాతు తేజః ప్రభవేన్మహర్ద్ధిభి-
స్తితిక్షయా తపసా విద్యయా చ .
దేదీప్యమానేఽజితదేవతానాం
కులే స్వయం రాజకులాద్ద్విజానాం
4-21-38
బ్రహ్మణ్యదేవః పురుషః పురాతనో
నిత్యం హరిర్యచ్చరణాభివందనాత్ .
అవాప లక్ష్మీమనపాయినీం యశో
జగత్పవిత్రం చ మహత్తమాగ్రణీః
4-21-39
యత్సేవయాశేషగుహాశయః స్వరాడ్
విప్రప్రియస్తుష్యతి కామమీశ్వరః .
తదేవ తద్ధర్మపరైర్వినీతైః
సర్వాత్మనా బ్రహ్మకులం నిషేవ్యతాం
4-21-40
పుమాన్ లభేతానతివేలమాత్మనః
ప్రసీదతోఽత్యంతశమం స్వతః స్వయం .
యన్నిత్యసంబంధనిషేవయా తతః
పరం కిమత్రాస్తి ముఖం హవిర్భుజాం
4-21-41
అశ్నాత్యనంతః ఖలు తత్త్వకోవిదైః
శ్రద్ధాహుతం యన్ముఖ ఇజ్యనామభిః .
న వై తథా చేతనయా బహిష్కృతే
హుతాశనే పారమహంస్యపర్యగుః
4-21-42
యద్బ్రహ్మ నిత్యం విరజం సనాతనం
శ్రద్ధాతపోమంగలమౌనసంయమైః .
సమాధినా బిభ్రతి హార్థదృష్టయే
యత్రేదమాదర్శ ఇవావభాసతే
4-21-43
తేషామహం పాదసరోజరేణు-
మార్యావహేయాధికిరీటమాయుః .
యం నిత్యదా బిభ్రత ఆశు పాపం
నశ్యత్యముం సర్వగుణా భజంతి
4-21-44
గుణాయనం శీలధనం కృతజ్ఞం
వృద్ధాశ్రయం సంవృణతేఽనుసంపదః .
ప్రసీదతాం బ్రహ్మకులం గవాం చ
జనార్దనః సానుచరశ్చ మహ్యం
4-21-45
మైత్రేయ ఉవాచ
ఇతి బ్రువాణం నృపతిం పితృదేవద్విజాతయః .
తుష్టువుర్హృష్టమనసః సాధువాదేన సాధవః
4-21-46
పుత్రేణ జయతే లోకానితి సత్యవతీ శ్రుతిః .
బ్రహ్మదండహతః పాపో యద్వేనోఽత్యతరత్తమః
4-21-47
హిరణ్యకశిపుశ్చాపి భగవన్నిందయా తమః .
వివిక్షురత్యగాత్సూనోః ప్రహ్లాదస్యానుభావతః
4-21-48
వీరవర్య పితః పృథ్వ్యాః సమాః సంజీవ శాశ్వతీః .
యస్యేదృశ్యచ్యుతే భక్తిః సర్వలోకైకభర్తరి
4-21-49
అహో వయం హ్యద్య పవిత్రకీర్తే
త్వయైవ నాథేన ముకుందనాథాః .
య ఉత్తమశ్లోకతమస్య విష్ణో-
ర్బ్రహ్మణ్యదేవస్య కథాం వ్యనక్తి
4-21-50
నాత్యద్భుతమిదం నాథ తవాజీవ్యానుశాసనం .
ప్రజానురాగో మహతాం ప్రకృతిః కరుణాత్మనాం
4-21-51
అద్య నస్తమసః పారస్త్వయోపాసాదితః ప్రభో .
భ్రామ్యతాం నష్టదృష్టీనాం కర్మభిర్దైవసంజ్ఞితైః
4-21-52
నమో వివృద్ధసత్త్వాయ పురుషాయ మహీయసే .
యో బ్రహ్మ క్షత్రమావిశ్య బిభర్తీదం స్వతేజసా
4-21-53
ఇతి శ్రీమద్భాగవతే మహాపురాణే పారమహంస్యాం సంహితాయాం
చతుర్థస్కంధే ఏకవింశోఽధ్యాయః