చతుర్థ స్కంధః : ద్వాదశోఽధ్యాయః - 12
4-12-1
మైత్రేయ ఉవాచ
ధ్రువం నివృత్తం ప్రతిబుద్ధ్య వైశసా-
దపేతమన్యుం భగవాన్ ధనేశ్వరః .
తత్రాగతశ్చారణయక్షకిన్నరైః
సంస్తూయమానోఽభ్యవదత్కృతాంజలిం
4-12-2
ధనద ఉవాచ
భో భోః క్షత్రియదాయాద పరితుష్టోఽస్మి తేఽనఘ .
యత్త్వం పితామహాదేశాద్వైరం దుస్త్యజమత్యజః
4-12-3
న భవానవధీద్యక్షాన్ న యక్షా భ్రాతరం తవ .
కాల ఏవ హి భూతానాం ప్రభురప్యయభావయోః
4-12-4
అహం త్వమిత్యపార్థా ధీరజ్ఞానాత్పురుషస్య హి .
స్వాప్నీవాభాత్యతద్ధ్యానాద్యయా బంధవిపర్యయౌ
4-12-5
తద్గచ్ఛ ధ్రువ భద్రం తే భగవంతమధోక్షజం .
సర్వభూతాత్మభావేన సర్వభూతాత్మవిగ్రహం
4-12-6
భజస్వ భజనీయాంఘ్రిమభవాయ భవచ్ఛిదం .
యుక్తం విరహితం శక్త్యా గుణమయ్యాఽఽత్మమాయయా
4-12-7
వృణీహి కామం నృప యన్మనోగతం
మత్తస్త్వమౌత్తానపదేఽవిశంకితః .
వరం వరార్హోఽమ్బుజనాభపాదయో-
రనంతరం త్వాం వయమంగ శుశ్రుమ
4-12-8
మైత్రేయ ఉవాచ
స రాజరాజేన వరాయ చోదితో
ధ్రువో మహాభాగవతో మహామతిః .
హరౌ స వవ్రేఽచలితాం స్మృతిం యయా
తరత్యయత్నేన దురత్యయం తమః
4-12-9
తస్య ప్రీతేన మనసా తాం దత్త్వైడవిడస్తతః .
పశ్యతోఽన్తర్దధే సోఽపి స్వపురం ప్రత్యపద్యత
4-12-10
అథాయజత యజ్ఞేశం క్రతుభిర్భూరిదక్షిణైః .
ద్రవ్యక్రియాదేవతానాం కర్మ కర్మఫలప్రదం
4-12-11
సర్వాత్మన్యచ్యుతేఽసర్వే తీవ్రౌఘాం భక్తిముద్వహన్ .
దదర్శాత్మని భూతేషు తమేవావస్థితం విభుం
4-12-12
తమేవం శీలసంపన్నం బ్రహ్మణ్యం దీనవత్సలం .
గోప్తారం ధర్మసేతూనాం మేనిరే పితరం ప్రజాః
4-12-13
షట్త్రింశద్వర్షసాహస్రం శశాస క్షితిమండలం .
భోగైః పుణ్యక్షయం కుర్వన్నభోగైరశుభక్షయం
4-12-14
ఏవం బహుసవం కాలం మహాత్మావిచలేంద్రియః .
త్రివర్గౌపయికం నీత్వా పుత్రాయాదాన్నృపాసనం
4-12-15
మన్యమాన ఇదం విశ్వం మాయారచితమాత్మని .
అవిద్యారచితస్వప్నగంధర్వనగరోపమం
4-12-16
ఆత్మస్త్ర్యపత్యసుహృదో బలమృద్ధకోశ-
మంతఃపురం పరివిహారభువశ్చ రమ్యాః .
భూమండలం జలధిమేఖలమాకలయ్య
కాలోపసృష్టమితి స ప్రయయౌ విశాలాం
4-12-17
తస్యాం విశుద్ధకరణః శివవార్విగాహ్యబద్ధ్వాఽఽసనం జితమరున్మనసాఽఽహృతాక్షః .
స్థూలే దధార భగవత్ప్రతిరూప ఏత-
ద్ధ్యాయంస్తదవ్యవహితో వ్యసృజత్సమాధౌ
4-12-18
భక్తిం హరౌ భగవతి ప్రవహన్నజస్ర-
మానందబాష్పకలయా ముహురర్ద్యమానః .
విక్లిద్యమానహృదయః పులకాచితాంగో
నాత్మానమస్మరదసావితి ముక్తలింగః
4-12-19
స దదర్శ విమానాగ్ర్యం నభసోఽవతరద్ధ్రువః .
విభ్రాజయద్దశ దిశో రాకాపతిమివోదితం
4-12-20
తత్రాను దేవప్రవరౌ చతుర్భుజౌ
శ్యామౌ కిశోరావరుణాంబుజేక్షణౌ .
స్థితావవష్టభ్య గదాం సువాససౌ
కిరీటహారాంగదచారుకుండలౌ
4-12-21
విజ్ఞాయ తావుత్తమగాయకింకరా-
వభ్యుత్థితః సాధ్వసవిస్మృతక్రమః .
ననామ నామాని గృణన్ మధుద్విషః
పార్షత్ప్రధానావితి సంహతాంజలిః
4-12-22
తం కృష్ణపాదాభినివిష్టచేతసం
బద్ధాంజలిం ప్రశ్రయనమ్రకంధరం .
సునందనందావుపసృత్య సస్మితం
ప్రత్యూచతుః పుష్కరనాభసమ్మతౌ
4-12-23
సునందనందావూచతుః
భో భో రాజన్ సుభద్రం తే వాచం నోఽవహితః శృణు .
యః పంచవర్షస్తపసా భవాన్ దేవమతీతృపత్
4-12-24
తస్యాఖిలజగద్ధాతురావాం దేవస్య శార్ఙ్గిణః .
పార్షదావిహ సంప్రాప్తౌ నేతుం త్వాం భగవత్పదం
4-12-25
సుదుర్జయం విష్ణుపదం జితం త్వయా
యత్సూరయోఽప్రాప్య విచక్షతే పరం .
ఆతిష్ఠ తచ్చంద్రదివాకరాదయో
గ్రహర్క్షతారాః పరియంతి దక్షిణం
4-12-26
అనాస్థితం తే పితృభిరన్యైరప్యంగ కర్హిచిత్ .
ఆతిష్ఠ జగతాం వంద్యం తద్విష్ణోః పరమం పదం
4-12-27
ఏతద్విమానప్రవరముత్తమశ్లోకమౌలినా .
ఉపస్థాపితమాయుష్మన్నధిరోఢుం త్వమర్హసి
4-12-28
మైత్రేయ ఉవాచ
నిశమ్య వైకుంఠనియోజ్యముఖ్యయోర్మధుచ్యుతం
వాచమురుక్రమప్రియః .
కృతాభిషేకః కృతనిత్యమంగలో
మునీన్ ప్రణమ్యాశిషమభ్యవాదయత్
4-12-29
పరీత్యాభ్యర్చ్య ధిష్ణ్యాగ్ర్యం పార్షదావభివంద్య చ .
ఇయేష తదధిష్ఠాతుం బిభ్రద్రూపం హిరణ్మయం
4-12-30
తదోత్తానపదః పుత్రో దదర్శాంతకమాగతం .
మృత్యోర్మూర్ధ్ని పదం దత్త్వా ఆరురోహాద్భుతం గృహం
4-12-31
తదా దుందుభయో నేదుర్మృదంగపణవాదయః .
గంధర్వముఖ్యాః ప్రజగుః పేతుః కుసుమవృష్టయః
4-12-32
స చ స్వర్లోకమారోక్ష్యన్ సునీతిం జననీం ధ్రువః .
అన్వస్మరదగం హిత్వా దీనాం యాస్యే త్రివిష్టపం
4-12-33
ఇతి వ్యవసితం తస్య వ్యవసాయ సురోత్తమౌ .
దర్శయామాసతుర్దేవీం పురో యానేన గచ్ఛతీం
4-12-34
తత్ర తత్ర ప్రశంసద్భిః పథి వైమానికైః సురైః .
అవకీర్యమాణో దదృశే కుసుమైః క్రమశో గ్రహాన్
4-12-35
త్రిలోకీం దేవయానేన సోఽతివ్రజ్య మునీనపి .
పరస్తాద్యద్ధ్రువగతిర్విష్ణోః పదమథాభ్యగాత్
4-12-36
యద్భ్రాజమానం స్వరుచైవ సర్వతో
లోకాస్త్రయో హ్యనువిభ్రాజంత ఏతే .
యన్నావ్రజన్ జంతుషు యేఽననుగ్రహా
వ్రజంతి భద్రాణి చరంతి యేఽనిశం
4-12-37
శాంతాః సమదృశః శుద్ధాః సర్వభూతానురంజనాః .
యాంత్యంజసాచ్యుతపదమచ్యుతప్రియబాంధవాః
4-12-38
ఇత్యుత్తానపదః పుత్రో ధ్రువః కృష్ణపరాయణః .
అభూత్త్రయాణాం లోకానాం చూడామణిరివామలః
4-12-39
గంభీరవేగోఽనిమిషం జ్యోతిషాం చక్రమాహితం .
యస్మిన్ భ్రమతి కౌరవ్య మేఢ్యామివ గవాం గణః
4-12-40
మహిమానం విలోక్యాస్య నారదో భగవాన్ ఋషిః .
ఆతోద్యం వితుదఞ్శ్లోకాన్ సత్రేఽగాయత్ప్రచేతసాం
4-12-41
నారద ఉవాచ
నూనం సునీతేః పతిదేవతాయా-
స్తపఃప్రభావస్య సుతస్య తాం గతిం .
దృష్ట్వాభ్యుపాయానపి వేదవాదినో
నైవాధిగంతుం ప్రభవంతి కిం నృపాః
4-12-42
యః పంచవర్షో గురుదారవాక్శరైర్భిన్నేన
యాతో హృదయేన దూయతా .
వనం మదాదేశకరోఽజితం ప్రభుం
జిగాయ తద్భక్తగుణైః పరాజితం
4-12-43
యః క్షత్రబంధుర్భువి తస్యాధిరూఢ-
మన్వారురుక్షేదపి వర్షపూగైః .
షట్పంచవర్షో యదహోభిరల్పైః
ప్రసాద్య వైకుంఠమవాప తత్పదం
4-12-44
మైత్రేయ ఉవాచ
ఏతత్తేఽభిహితం సర్వం యత్పృష్టోఽహమిహ త్వయా .
ధ్రువస్యోద్దామయశసశ్చరితం సమ్మతం సతాం
4-12-45
ధన్యం యశస్యమాయుష్యం పుణ్యం స్వస్త్యయనం మహత్ .
స్వర్గ్యం ధ్రౌవ్యం సౌమనస్యం ప్రశస్యమఘమర్షణం
4-12-46
శ్రుత్వైతచ్ఛ్రద్ధయాభీక్ష్ణమచ్యుతప్రియచేష్టితం .
భవేద్భక్తిర్భగవతి యయా స్యాత్క్లేశసంక్షయః
4-12-47
మహత్త్వమిచ్ఛతాం తీర్థం శ్రోతుః శీలాదయో గుణాః .
యత్ర తేజస్తదిచ్ఛూనాం మానో యత్ర మనస్వినాం
4-12-48
ప్రయతః కీర్తయేత్ప్రాతః సమవాయే ద్విజన్మనాం .
సాయం చ పుణ్యశ్లోకస్య ధ్రువస్య చరితం మహత్
4-12-49
పౌర్ణమాస్యాం సినీవాల్యాం ద్వాదశ్యాం శ్రవణేఽథవా .
దినక్షయే వ్యతీపాతే సంక్రమేఽర్కదినేఽపి వా
4-12-50
శ్రావయేచ్ఛ్రద్దధానానాం తీర్థపాదపదాశ్రయః .
నేచ్ఛంస్తత్రాత్మనాఽఽత్మానం సంతుష్ట ఇతి సిధ్యతి
4-12-51
జ్ఞానమజ్ఞాతతత్త్వాయ యో దద్యాత్సత్పథేఽమృతం .
కృపాలోర్దీననాథస్య దేవాస్తస్యానుగృహ్ణతే
4-12-52
ఇదం మయా తేఽభిహితం కురూద్వహ
ధ్రువస్య విఖ్యాతవిశుద్ధకర్మణః .
హిత్వార్భకః క్రీడనకాని మాతుర్గృహం
చ విష్ణుం శరణం యో జగామ
4-12-53
ఇతి శ్రీమద్భాగవతే మహాపురాణే పారమహంస్యాం సంహితాయాం
చతుర్థస్కంధే ధ్రువచరితం నామ ద్వాదశోఽధ్యాయః